- تعریف
مجمع عمومی شرکت سهامی از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می شود . مقررات مربوط به حضور عده لازم برای تشکیل مجمع عموم و آراء لازم جهت اتخاذ تصمیمات در اساسنامه معین خواهد شد مگر در مواردی که به موجب قانون تکلیف خاص برای آن مقرر شده باشد. ( ماده 72 )
- انواع مجامع عمومی
مجمع عمومی که مهم ترین و عالی ترین رکن شرکت است بنا به ماده 73 قانون تجارت مشتمل بر انواع ذیل می باشد :
1-مجمع عمومی موسس
2- مجمع عمومی عادی
3- مجمع عمومی فوق العاده
- مجمع عمومی موسس
مجمع عمومی موسس با رعایت مقررات این قانون تشکیل و پس از رسیدگی و احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم و شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن ، اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت را انتخاب می کند و نیز مجمع عمومی موسس روزنامه کثیرالانتشار را که هر گونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام تا تشکیل مجمع عمومی سالانه به طور منحصر در آن منتشر خواهد شد تعیین خواهد نمود. مدیران و بازرسان شرکت باید کتباَ قبول سمت نمایند . قبول سمت بخودی خود دلیل برای این است که مدیر و بازرس با علم به تکالیف و مسئولیت های سمت خود عهده دار آن گردیده اند. از این تاریخ شرکت تشکیل شده محسوب می شود . ( ماده 17 )
مجمع عمومی موسس که برای شرکت های سهامی عام الزامی و برای شرکت های خاص غیر الزامی است و به منظور تاسیس شرکت بر اساس موازین قانونی و اطمینان شرکاء از این موضوع تشکیل می شود . طبق ماده 74 وظایف ذیل را بر عهده دارد :
- وظایف مجمع عمومی موسس
1-رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن و همچنین احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم
2- تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم اصلاح آن
3- تصویب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت
4- تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی برای سهامداران تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
گزارش موسسین باید حداقل پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی موسس در محلی که در آگهی دعوت مجمع تعیین شده است برای مراجعه پذیره نویسان سهام آماده باشد.
- حد نصاب تشکیل جلسه مجمع عمومی موسس
به موجب ماده 75 در مجمعع عمومی موسس حضور عده ای از پذیره نویسان که حداقل نصف سرمایه شرکت را تعهد نموده باشند ضروری است. اگر در اولین دعوت اکثریت مذکور حاصل نشد مجامع عمومی جدید فقط تا دو نوبت توسط موسسین دعوت می شوند مشروط بر اینکه لااقل بیست روز قبل از انعقاد آن مجمع آگهی دعوت آن با قید دستور جلسه قبل و نتیجه آن در روزنامه کثیرالانتشار که در اطلاعیه پذیره نویسی معین شده است منتشر گردد. مجمع عمومی جدید وقتی قانونی است که صاحبان لااقل یک سوم سرمایه شرکت در آن حاضر باشند . در هر یک از دو مجمع فوق کلیه تصمیمات باید با اکثریت دو سوم آراء حاضرین اتخاذ شود . در صورتی که در مجمع عمومی سوم اکثریت لازم حاضر نشد موسسین عدم تشکیل شرکت را اعلام می دارند.
تبصره – در مجمع عمومی موسس کلیه موسسین و پذیره نویسان حق حضور دارند و هر سهم دارای یک رای خواهد بود .
ماده 76- هر گاه یک یا چند نفر از موسسین آورده غیر نقد داشته باشند موسسین باید قبل از اقدام به دعوت مجمع عمومی موسسین نظر کتبی کارشناس رسمی وزارت دادگستری را در مورد ارزیابی آورده های غیر نقد جلب و آن را جزء گزارش اقدامات خود در اختیار مجمع عمومی موسس بگذارند. در صورتی که موسسین برای خود مزایایی مطالبه کرده باشند باید توجیه آن به ضمیمه گزارش مزبور به مجمع موسس تقدیم شود .
ماده 77- گزارش مربوط به ارزیابی آورده های غیر نقد را بیش از آنچه که از طرف کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی شده است قبول کند .
- مجمع عمومی عادی
مجمع عمومی عادی که بلحاظ کاربرد و عمومیت در مقایسه با مجامع عمومی دیگر از اهمیت بیشتری برخوردار است بطور معمول هر سال یک بار در زمانی که اساسنامه شرکت معین کرده باشد تشکیل و در چارچوب وظایف مقرر و مصرح در اساسنامه ، بحث ، بررسی و اتخاذ تصمیم می نماید . چنانچه هیات مدیره در موعد مقرر، مجمع عمومی را برای تشکیل جلسه سالیانه دعوت نکند بازرس یا بازرسان موظف هستند راساَ به این کار اقدام نمایند و در غیر این صورت سهامداران شرکت که بیش از 15 درصد سرمایه شرکت را در اختیار داشته باشند می توانند از مجمع عمومی برای تشکیل جلسه دعوت به عمل آورند.
- وظایف مجمع عمومی عادی
وظایف مجمع عمومی عادی ( سالیانه ) صاحبان سهام به شرح ذیل است :
1- رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره کلیه امور جاری شرکت غیر از آنچه که در صلاحیت مجامع عمومی موسس یا فوق العاده است .
2-رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان سال مالی قبل و صورت دارایی و مطالبات و دیون شرکت و صورتحساب دوره عملکرد و سالانه شرکت متعاقب استماع گزارش مدیران و بازرس یا بازرسان
3- انتخاب مدیران و بازرس یا بازرسان
4- تصویب ترازنامه و دستور تقسیم سود بین صاحبان سهام
5- تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی ها و اطلاعیه های شرکت تا مجمع عمومی عادی سال بعد در آن انتشار خواهد یافت .
- حد نصاب تشکیل جلسه مجمع عمومی عادی
برای رسمیت اجلاس مجمع عمومی عادی حضور حداقل بیش از نصف سهامداران دارای حق رای الزامی است . چنانچه در دعوت اول حد نصاب مذکور حاصل نشود جلسه بعدی ( دوم) با حضور هر عده از صاحبان سهام دارای حق رای رسمیت خواهد داشت و مصوبات آن نیز قانونی می باشد منوط به اینکه در دعوت دوم نتیجه دعوت اول ( عدم تشکیل آن ) قید شده باشد. ( ماده 78)
- مصوبات مجمع عمومی عادی
تصمیمات و مصوبات مجمع عمومی عادی با اکثریت نصف بعلاوه یک آراء حاضرین در جلسه معتبر خواهد بود مگر در مورد انتخاب مدیران و بازرسان که اکثریت نسبی کافی خواهد بود . ( ماده 88)
در مورد انتخاب مدیران تعداد آراء هر رای دهنده در عدد مدیرانی که باید انتخاب شوند ضرب می شود و حق رای هر رای دهنده برابر با حاصل ضرب مذکور خواهد بود . رای دهنده می تواند آراء خود را به یک نفر بدهد یا آن را بین چند نفری که مایل باشد تقسیم کند ، اساسنامه شرکت نمی تواند خلاف این ترتیب را مقرر دارد.
- مجمع عمومی فوق العاده
مجمع عمومی فوق العاده که متشکل از اجتماع صاحبان سهام شرکت است در مواقع اضطراری و زمانی که موضوع فوق العاده ای مطرح باشد تشکیل می شود. بنابراین تشکیل جلسه این مجمع برخلاف مجمع عمومی عادی تابع نظم و انضباط خاصی نیست .
- وظایف مجمع عمومی فوق العاده
موضوعاتی که رسیدگی به آن ها در صلاحیت مجمع عمومی عادی نیست در زمره وظایف مجمع عمومی فوق العاده است اهم این وظایف عبارتند از :
1-تغییر اساسنامه شرکت
2- تغییر سرمایه شرکت
3- انحلال قبل از موعد شرکت
- حد نصاب تشکیل جلسه مجمع عمومی فوق العاده
برای رسمیت جلسه مجمع عمومی فوق العاده حضور بیش از نصف صاحبان سهام دارای حق رای الزامی است . چنانچه در اولین دعوت حد نصاب مذکور حاصل نشود دعوت دوم یا حضور بیش از یک سوم صاحبان سهام دارای حق رای رسمیت یافته و اتخاذ تصمیم خواهد نمود منوط به اینکه در دعوت دوم نتیجه دعوت اول قید شده باشد.
- مصوبات مجمع عمومی فوق العاده
تصمیمات و مصوبات مجمع عمومی فوق العاده همواره با اکثریت دو سوم آراء حاضرین در جلسه معتبر می باشد.
- مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده
هیات مدیره و همچنین بازرس یا بازرسان شرکت می توانند در موقع مقتضی مجمع عمومی عادی را به طور فوق العاده دعوت نمایند در این صورت دستور جلسه مجمع باید در آگهی دعوت قید شود. ( ماده 92 )
- محدودیت های موجود در خصوص تصمیمات مجمع عمومی
بنا به تجویز ماده 94 قانون تجارت ، هیچ مجمع عمومی نمی تواند تابعیت شرکت را تغییر دهد و یا هیچ اکثریتی نمی تواند بر تعهدات صاحبان سهام بیفزاید. به عبارت دیگر می توان گفت تغییر تابعیت شرکت و افزایش تعهدات صاحبان سهام در صلاحیت هیچیک از مجامع عمومی ( عادی ، موسس یا فوق العاده ) نمی باشد.
- نحوه دعوت و شرایط تشکیل جلسات مجمع عمومی
مواد 97 لغایت 106 قانون تجارت نحوه دعوت و ترتیب جلسات مجامع عمومی را به شرح ذیل تقویم نموده است :
1-در کلیه موارد دعوت صاحبان سهام برای تشکیل مجامع عمومی باید از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر می گردد به عمل آید البته در مواقعی که کلیه صاحبان سهام در مجمع حاضر باشند نشر آگهی و تشریفات دعوت الزامی نیست .
2- فاصله انتشار دعوتنامه دو اجلاس مجمع عمومی و تشکیل جلسه آن ها نباید از حداقل 10 روز و حداکثر 40 روز بیشتر باشد .
3- دعوت مجمع عمومی عادی از وظایف هیات مدیره است ولی چنانچه هیات مدیره به هر دلیل از مجمع عمومی برای تشکیل جلسه سالانه در موعد مقرر دعوت ننماید بازرس یا بازرسان شرکت مکلفند راساَ به این کار اقدام نمایند.
4- هر صاحب سهم که مایل به حضور در جلسه مجمع عمومی باشد باید قبل از تشکیل جلسه دریافت ورقه ورود به جلسه که در قبال ورقه سهم یا تصدیق موقت سهم صادر می شود به شرکت مراجعه نماید. به هر حال ورود به جلسه مجمع عمومی صرفاَ با ارائه ورقه ورود به جلسه مجاز می باشد.
5- صورتجلسه حضورحاضرین در مجمع عمومی به نحوی که مبین هویت کامل، اقامتگاه ، تعداد سهام و تعداد آراء هر یک از حضار بوده و به امضاء آن ها رسیده باشد برای هر جلسه تهیه گردد.
6- در آگهی دعوت مجمع عمومی صاحبان سهام باید دستور جلسه و تاریخ و محل تشکیل مجمع با ذکر ساعت و نشانی کامل قید گردد.
7- در جلسات مجمع عمومی حضور وکیل یا قائم مقام قانونی صاحب سهم و همچنین حضور نماینده یا نمایندگان شخصیت حقوقی به شرط ارائه مدارک وکالت یا نمایندگی به منزله حضور خود صاحب سهم است .
8- منظور از اکثریت آراء در جلسات مختلف مجمع عمومی، اکثریت حاضرین در جلسه است .
9- صاحبان سهام یک پنجم سرمایه شرکت می توانند راساَ از مجمع عمومی برای تشکیل جلسه دعوت بعمل آورند منوط به اینکه قبلاَ این درخواست را از هیات مدیره و سپس بازرس یا بازرسان کرده باشند و با امتاع آن ها مواجه شوند. مهلت مقرر برای هیات مدیره و بازرسان در این مورد ( دعوت از مجمع عمومی ) به ترتیب 20 روز و 10 روز خواهد بود .
10- جلسات مجامع عمومی توسط هیات رییسه ای متشکل از یک رییس و یک منشی و دو ناظر اداره می شوند . ریاست مجمع با رییس هیات مدیره شرکت خواهد بود مگر اینکه اساسنامه ترتیب دیگری مقرر نموده باشد. در مواقعی که انتخاب یا عزل مدیر یا مدیران جزو دستور جلسه باشد رییس مجمع با اکثریت نسبی از بین سهامداران حاضر در جلسه انتخاب می گردد. ناظران نیز باید از میان سهامداران باشند ولی منشی جلسه می تواند صاحب سهم نباشد .
11- از مذاکرات و تصمیمات مجمع عمومی صورت جلسه ای توسط منشی تهیه می شود که به امضاء هیات رییسه رسیده و یک نسخه از آن در مرکز شرکت نگهداری خواهد شد.
12- چنانچه در مجمع عمومی تمامی موضوعات مندرج در دستور مجمع مورد اتخاذ تصمیم واقع نشود هیات رییسه مجمع با تصویب مجمع عمومی می تواند اعلام تنفس نموده و تاریخ جلسه بعد را که نباید دیرتر از دو هفته باشد تعیین کند. تمدید جلسه محتاج به دعوت و آگهی مجدد نیست و در جلسات بعد مجمع با همان حد نصاب جلسه اول رسمیت خواهد داشت و جلسه بعدی نیز در امتداد جلسه اول محسوب می شود .
- موارد ثبت اجباری تصمیمات مجمع عمومی
بنا به تجویز ماده 106 در مواردیکه تصمیمات مجمع عمومی متضمن یکی از امور ذیل باشد یک نسخه از صورت جلسه مجمع باید جهت ثبت به مرجع ثبت شرکت ها ارسال گردد.
1- انتخاب مدیران و بازرس یا بازرسان
2- تصویب ترازنامه
3-کاهش یا افزایش سرمایه
4-تغییرات اساسنامه
5- انحلال شرکت و نحوه تصفیه آن
بدیهی است مراتب پس از انجام تشریفات ثبت در روزنامه رسمی کشور منتشر می گردد.
